A jeni kuriozë të dini se cilët janë sportet më të rrezikshme në botë?
Adrenalinë… Qysh në lashtësi, njeriu e ka shtyrë vetveten deri në limit për të përmbushur kënaqësitë shpirtërore dhe arritur perfeksionin. Përveç pasioneve të tjera, ai është munduar t’i arrijë këto nëpërmjet sportit.
Në botë ekzistojnë shumë lloje sportesh, por disa nga to janë me të vërtetë ekstreme, madje vdekjeprurës. Dhe jo më kot kemi renditur më poshtë 12 sportet ekstreme më të rrezikshme në botë, duke filluar nga më pak i rrezikshmi deri tek ai me shkallën më të lartë të vdekshmërisë.
12. Highlining (ecja mbi litar)
Arsyeja që e kemi renditur këtë sport në vendin e fundit, nuk është sepse ai nuk është i rrezikshëm, por sepse krahasuar me të tjerët është më pak fatal.
Sporti konsiston në ecjen mbi një litar të fiksuar midis dy maleve, urave, ndërtesave etj. Në këtë sport kërkohet që sportisti të jetë i aftë si fizikisht, ashtu edhe mendërisht. Për shkak se zhvillohet në një lartësi shumë të madhe, shpesh fryejnë erëra të papritura që shpërqëndrojnë sportistët dhe i bëjnë ata që të humbin ekuilibrin. Pavarësisht se këta sportistë përdorin pajisje sigurie për të mos rënë poshtë, ngjitja sërish në litar është tepër e vështirë.
Video ilustruese:
11. Heli-ski
Skijimi me helikopter ose heli-skijimi është ai lloj skijimi ku një helikopter transporton skiatorin në zona të largëta dhe shpate të virgjëra, atje ku këmba e njeriut nuk ka shkelur ndonjëherë. Shumica e skiatorëve shkojnë me helikopter në këto zona, sepse janë në kërkim të karakteristikave të veçanta natyrore të terrenit, borës së imët, tatëpjetave të gjata etj.
Rreziqet në këtë sport janë të shumtë, si përshembull:
- Ortekët.
- Rrëshqitja nga shkëmbi ose akulli.
- Rënia nga lartësitë.
- Honet që krijohen nga çarja e akullnajave.
- Moti dhe rreziqet e tjera mjedisore.
- Përplasje midis skiatorëve.
- Avaritë e helikopterit, të shkaktuara sidomos nga era e fortë.
Video ilustruese:
10. Downhill mountain biking (çiklizëm me biçikleta BMX)
Çiklizmi me biçikleta BMX është një sport ekstrem që praktikohet në terrene të pjerrëta dhe të rrezikshme, si male, shkëmbinj, pyje etj. Biçikletat që përdoren në këtë sport janë të krijuara posaçërisht. Gjatë garës, çiklistët bëjnë akrobacira të ndryshme, si dhe mundohen të arrijnë sa më shpejt finishin. Performanca dhe koha më e mirë shpall edhe fituesin.
Dëmtimet trupore në këtë sport janë të shumta, por më të shpeshtat përfshijnë:
- Gërvishtje
- Shembje
- Dëmtimi i shpinës
- Thyerjet e gjymtyrëve, trungut dhe kafkës
- Vdekja
Për parandalimin e lëndimeve janë sugjeruar të merren masa në përmirësimin e pajisjeve mbrojtëse, trajnimin e çiklistit dhe terrenit ku zhvillohet gara.
Video ilustruese:
9. High diving (zhytja në ujë nga lartësitë)
“High diving”, i quajtur ndryshe “cliff diving”, është akti i zhytjes në ujë nga lartësi relativisht të mëdha, si shkëmbinj, ura, platforma të larta etj.
Pavarësisht se sportistët që hidhen nga këto lartësi janë profesionistë, ky sport është me të vërtetë shumë i rrezikshëm. Mjafton të mendosh shpejtësinë që arrin trupi i njeriut kur hidhet nga një lartësi prej 25 metrash, e cila arrin deri në 96 km/h.
Për shkak të potencialit të lartë të dëmtimeve trupore, Federata Botërore e Zhytjes nga Lartësia rekomandon që askush të mos hidhet në ujë nga lartësia mbi 20 metra nëse aty nuk ndodhen ekipet shpëtimit. Dëmtimet trupore më të shpeshta që atletët pësojnë në këtë sport janë: mavijosjet, nyjet e zhvendosura, kockat e thyera, dëmtimi i shpinës, dëmtimi i legenit, paraliza dhe vdekja.
Më 4 gusht 2015, zhytësi zviceran me origjinë braziliane, Lazaro “Laso” Schaller, vendosi rekordin botëror për zhytjen nga platforma, duke u zhytur nga 58,8 m lartësi (më e lartë se Kulla e Pizës, e cila është e lartë 56,71 m), dhe arriti një shpejtësi prej 123 km/h, në momentin e hyrjes në ujë.
Rekordi botëror:
8. Downhill longboarding
“Downhill longboarding” është një sport ekstrem ku përfshihet zbritja në një rrugë të asfaltuar me anë të një skejtbordi. Gjatë zbritjes, sportisti mund të arrijë shpejtësi më të mëdha se 130 km/h. Ai përdor një skejtbord dhe doreza të posaçme, që bëjnë të mundur prekjen e asfaltit nëpër kthesa ose për të ulur shpejtësinë.
Vetëkuptohet që rrezikshmëria e këtij sporti është shumë e lartë. Mjafton të imagjinohet shpejtësia ekstreme që arrijnë këta atletë. Për të mos folur më pas edhe për episodet që mund të ndodhin gjatë ushtrimit të sportit, siç janë: automjetet në rrugë, defektet që mund të pësojë skejtbordi, humbja e ekuilibrit etj. Midis këtyre atletëve 8% kanë pësuar thyerje të kafkës, 31% kanë pësuar dëmtim traumatik të trurit dhe 14% kanë pësuar hemorragji intrakraniale. Ekspertët e shëndetit publik rekomandojnë përdorimin e kaskave, të cilat mund të zvogëlojnë ndjeshëm këto dëmtime.
Mbajtësi aktual i rekordit botëror Guinness në këtë sport është britaniku Pete Connolly, me një shpejtësi maksimale prej 146,73 km/h.
Rekordi botëror:
Video ilustruese:
7. Sërf mbi dallgë të larta
Sërfi mbi dallgë të larta është një disiplinë e sërfit në të cilën sërfistët me përvojë rrëshqasin (mbi një dërrasë sërfi) mbi dallgë, të cilat janë të paktën 6 metra të larta. Madhësia e nevojshme e dërrasës së sërfit varet nga lartësia e dallgës, si dhe teknika që përdor sërfisti për ta arritur atë.
Sërfimi i dallgëve të larta është një ndër sportet ujore më vdekjeprurëse, ku njerëzit që kërkojnë sa më shumë adrenalinë, luftojnë me dallgë gjigante dhe tepër të rrezikshme. Rreziqet përfshijnë kryesisht mbytjen ose përplasjen me një shkëmb nënujor. Por duhet përmendur edhe presioni i ujit, i cili, në një thellësi prej mbi 12 metrash nën sipërfaqen e detit, është mjaft i lartë dhe mund të shkaktojë dëme të pariparueshme në daullen e veshit.
Rekordin botëror për sërfimin e dallgës më të lartë e mban braziliani Rodrigo Koxa. Më 8 Nëntor 2017, ai sërfoi mbi një dallgë 24,4 metra të lartë.
Rekordi botëror:
6. Wingsuit flying
“Wingsuit flying” është sporti i fluturimit përmes ajrit duke përdorur një kostum të posaçëm, i cili i shton sipërfaqe trupit të njeriut për të mundësuar lëvizjen në ajër. Kostumi modern i këtij sporti u krijua në vitet ’90. Ai quhet ndryshe kostum zogu ose kostum ketri fluturues. Për të lëvizur në ajër, sportisti përdor trupin e tij për të kontrolluar drejtimin, shpejtësinë dhe ngritjen. Ndërsa, për të zbritur në tokë ai përdor një parashutë, e cila është e inkorporuar në kostum.
Rekordi për shpejtësinë më të madhe të arritur ndonjëherë në këtë sport mbahet nga piloti Shin Ito, me 363 km/h. Ndërsa, Jhonathan Florez, një parashutist kolumbian, vendosi rekordin për kohëzgjatjen dhe lartësinë më të madhe. Ai fluturoi në një kohë rekord prej 9 minuta e 6 sekonda, në 11.358 m (11,358 km) lartësi.
Rekordi botëror i shpejtësisë më të madhe:
Rekordi botëror i kohëzgjatjes dhe lartësisë më të madhe:
Video ilustruese:
Lexo gjithashtu: 10 sportet më të çuditshme në botë
5. Creeking
“Creeking” është një degë e kanotazhit në të cilin një njeri vozit një barkë të vogël nëpër ujërat e rrëmbyeshëm. Ky sport zakonisht kryhet me kanoe dhe kajakë të posaçëm, të krijuar për t’i bërë ballë mjedisit ekstrem. Përveç kësaj, kanoet dhe kajakët i japin mundësi sportistit që të shmangë pengesat e lumenjve dhe përrenjve.
Rreziqet kryesore në këtë sport janë shkëmbinjtë dhe ujëvarat. Shpeshherë, ndodh që barka të ngecë nëpër shkëmbinj dhe atleti e ka të vështirë të dalë prej aty, për shkak se ujërat janë shumë të rrëmbyeshëm. Gjithashtu, ekziston rreziku i përplasjes nëpër shkëmbinj, sidomos në momentin kur barka bie nga ujëvara.
Video ilustruese:
4. Free solo climbing (ngjitja në shkëmb pa pajisje mbrojtëse)
“Free solo climbing”, i quajtur ndryshe “free soloing”, është një formë e ngjitjes teknike në një shkëmb ose akull ku alpinistët ngjiten pa litarë ose pajisje të tjera mbrojtëse. Ata përdorin duart dhe këmbët e tyre për t’u kapur dhe mbajtur në të çarat e shkëmbit, duke u mbështetur plotësisht në forcën dhe aftësitë e tyre individuale.
“Free solo climbing” është forma më e rrezikshme e ngjitjes sportive, dhe pavarësisht se kryhet nga elita (atletët më të mirë), mbetet përsëri një nga sportet më të rrezikshme në botë, ku probabiliteti i vdekjes është 90%. E vetmja arsye që ky sport ekstrem mban vendin e katërt ‒ dhe jo vendin e parë ‒ është sepse këta sportistë zgjedhin të ngjiten në formacione shkëmbore që konsiderohen jo shumë të rrezikshme. Faktikisht, shumë pak atletë kanë vdekur gjatë ushtrimit të këtij sporti. Gjithsesi, nuk duhen lënë pa u përmendur edhe rreziqe të tjera, si ngërçet e muskujve, kockat e thyera, morthi etj.
Rekordi botëror për ngjitjen më të lartë në një shkëmb mbahet nga amerikani Alex Honnold. Në qershor të vitit 2017, ai ngjiti malin shkëmbor El Capitan, në Yosemite National Park, i cili është i lartë plot 914 metra.
Rekordi botëror:
3. Ngjitja në akull
Ngjitja në akull është një lloj sporti ekstrem ku alpinisti ngjitet në ujëvara të ngrira ose shkëmbinj të mbuluar nga akulli ‒ të ngrirë nga rrjedhat e ujit. Ai e realizon këtë me anën e sëpatave të akullit, këpucëve me thumba dhe litarëve. Ky sport dinamik ndërthur vendosmërinë, teknikën, shpejtësinë dhe saktësinë.
Ngjitja në akull është një nga format më të rrezikshme të ngjitjes sportive, si dhe një ndër sportet ekstreme më të rrezikshme në botë. Rreziqet në këtë sport janë si natyrore, ashtu dhe njerëzore. Rreziqet natyrore përfshijnë temperaturat e ulëta, rënia e copave të akullit, gjëndja fizike e akullit dhe ortekët. Ndërsa, rreziqet njerëzore përfshijnë urinë, lodhjen fizike, si dhe lodhjen mendore ‒ e cila është vendimtare në menaxhimin e rrezikut, vendimmarrje dhe detyra të tjera themelore. Nuk duhen lënë pa u përmendur edhe episodet e papritura që mund të ndodhin, si këputja e litarëve dhe mjetet e mprehta që alpinistët përdorin.
Ekzistojnë edhe alpinistë që nuk përdorin litarë fare gjatë ngjitjes në akull. Një ndër to është edhe rekordmeni zviceran Dani Arnold, i cili u ngjit deri në lartësinë 1115 metra, në vetëm 27 minuta e 13 sekonda.
Rekordi botëror:
2. Cave diving (zhytja në shpella nënujore)
Zhytja në shpella është një sport ekstrem në të cilin eksplorohen shpellat nënujore me ose pa skafandër. Ai konsiderohet si sporti më i rrezikshëm ujor për nga shkalla e vdekshmërisë, e cila është 1 vdekje në çdo 3.286 persona. Më të rrezikuarit në këtë sport janë zhytësit pa përvojë, por edhe zhytësit e lirë, të cilët nuk përdorin skafandër fare. Po, po, është e vërtetë! Zhytësit e lirë notojnë nëpër shpella duke e mbajtur frymën në mbi 10 minuta, dhe zhyten në mbi 20 metra thellësi.
Rekordi i frymëmbajtjes më të gjatë mbahet nga spanjolli Aleix Segura, i cili, në shkurt të 2016-ës, vendosi një rekord të pabesueshëm prej 24 minutash e 3 sekonda. Ndërsa, rekordi i zhytjes më të thellë mbahet nga austriaku Herbert Nitsch, i cili, në 2007-ën, u zhyt deri në 214 metra thellësi.
Rekordi botëror i frymëmbajtjes:
Rekordi botëror i zhytjes më të thellë:
Video ilustruese:
1. Base Jumping (hedhja nga objektet e palëvizshme)
“Base Jumping” është një sport ekstrem në të cilin parashutistët hidhen nga objektet e palëvizshme, dhe më pas përdorin një parashutë për t’u ulur në tokë. Fjala “B.A.Z.E” është një akronim që nënkupton (në anglisht) katër kategori të objekteve të palëvizshme: Buildings (ndërtesa), Antennas (antena të larta), Spans (u referohet urave), dhe Earth (tokë ‒ u referohet shkëmbinjve). Pasi atletët hidhen nga këto objekte të larta, në momentin që i afrohen tokës hapin parashutën për t’u ulur. Ata zakonisht përdorin vetëm një parashutë, për shkak se nuk u del koha për të hapur një të dytë.
Me gjasë, ky është sporti ekstrem më i rrezikshëm në botë, duke pasur parasysh edhe shkallën e lartë të vdekshmërisë ‒ e cila është 1 vdekje në çdo 2.317 persona. Kjo është një shifër tepër e lartë krahasuar me sportet e tjera ekstreme, prandaj mban edhe vendin e parë në renditjen për sportet më të rrezikshme në botë. Vetëkuptohet që rreziku kryesor në këtë sport është moshapja e parashutës, gjë e cila rezulton në vdekje të menjëhershme.
Rekordin botëror të hedhjes nga lartësia më e madhe (nga një objekt i palëvizshëm) e mbajnë francezët Fred Fugen dhe Vince Reffet, të cilët, më 21 Prill 2014, u hodhën nga 828 metra lartësi ‒ nga kulla Burj Khalifa në Dubai, Emiratet e Bashkuara Arabe.
Ndërsa, rekordin botëror të hedhjes nga lartësia më e madhe (nga një objekt i lëvizshëm) e mban austriaku Felix Baumgartner, i cili, më 14 tetor 2012, u hodh nga një balonë heliumi prej 39 km lartësi, duke arritur një shpejtësi maksimale prej 1.357 km/h.
Rekordi botëror i hedhjes nga lartësia më e madhe (nga një objekt i palëvizshëm):
Rekordi botëror i hedhjes nga lartësia më e madhe (nga një objekt i lëvizshëm):
Video ilustruese:
Kontribuesit tanë!
